Skûtsjesilen
Historie van het skûtsjesilen
Elk jaar houden de skûtsjes Friesland in de 'besnijing', houden ze Friesland in hun ban. Iedereen die ook maar iets voor het zeilen voelt, volgt de strijd tussen de oude vrachtschepen op de voet. Skûtsjesilen is synoniem met wedstrijdzeilen met oude vrachtschepen, platbodems die aan het begin van de vorige eeuw werden gebouwd om turf, mest en andere lading tot bij de boerderijen te brengen. Hiervoor moesten de schepen ondiepe vaarten in. Daarom werden de schepen dan ook lang en plat gemaakt. Als er wedstrijden waren, en de schipper een paar centen extra kon verdienen, werd alle huisraad uit het skûtsje gehaald en op de wal gezet.
Deze skûtsjewedstrijden vonden vaak plaats in perioden dat er weinig werk voor de schippers was; de boeren hadden immers wel iets anders aan het hoofd dan denken aan een lading voor de broodschipper. Gelukkig waren er kasteleins die heil in een zeilwedstrijd zagen, bijvoorbeeld tijdens een jaarmarkt. Maar ook hier ging de kost voor de baat uit: de prijsuitreiking was in het café en de winnende schipper moest natuurlijk een rondje geven.
Met de komst van de watersportverenigingen, zo rond 1850, wordt de organisatie overgenomen door clubs, doorgaans bestierd door de notabelen. Dat betekende het eind van het zeilen om geldprijzen en de opkomst van de luxe voorwerpen. De belangstelling voor het skûtsjesilen loopt terug. De komst van de benzinemotor leidt via de opdrukker naar de vrachtschepen en het verdwijnen van vele skûtsjes. Maar een enkeling is zo verslaafd aan dat zeilen met vrachtschepen dat hij de traditie in stand houdt. Tegen het eind van de tweede wereldoorlog nemen enkele skûtsjefanaten het initiatief om het skûtsjesilen weer zijn rechtmatige plaats op de Friese zeilkalender te laten innemen. En nu meer dan zestig jaar later, bloeit het evenement als nooit tevoren.
Het IFKS
Het IFKS (Iepen Fryske Kampioenskippen Skûtsjesilen) vind elk jaar plaats in augustus en is het grootste evenement op het gebied van wedstrijdzeilen op skûtsjes.
Iedere dag zijn er in een ander dorp of stad in Friesland wedstrijden in verschillende klassen. De klassen die bestaan zijn de C, B en A klasse, met een aparte klasse voor skûtsjes tot 17,10 meter, de a-klein. In de laatste klasse strijden we tegen zo’n 15 andere skûtsjes.
Het wedstrijdteam
Het wedstrijdteam bestaat uit 15 personen. Iedereen heeft aan boord zijn eigen functie. Voorbeelden van functies aan boord zijn: tacticus, grootschoot, fok, lier, trim, zwaarden. Elke functie doe je samen met meerdere personen.
Door de verschillende functies aan boord is de ervaring met (wedstrijd)zeilen die nodig is heel divers. Het loopt uiteen van een tacticus die ervaring moet hebben met wedstrijdzeilen tot een zwaardman/vrouw die minder zeilervaring nodig heeft. Hierdoor is het team voor iedereen toegankelijk en kan iedereen mee varen op het schip.
Wedstrijden
Om goed voorbereid aan het IFKS te beginnen en om het team te meten met de tegenstand werden er vier voorjaarswedstrijden gevaren: Skûtsjesilen Langweer, de Princenhoftocht, Lemmer Ahoy en de Slach om Heech. In deze weekenden werden er meerdere wedstrijden op een dag gevaren en doen de meeste schepen uit onze klasse ook mee.
SLAK
Het Skûtsje Lange Afstandskampioenschap wordt elk jaar door de Zoutwatercommissie van Orionis georganiseerd. Het zijn 3 dagen vol zeilen en gezelligheid. Op vrijdag begint het weekend altijd met een knallende themafeest in Balk! De teams strijden in het weekend tegen elkaar voor het felbegeerde helmhout!
SKK
Sinds 2014 wordt er ook een platbodemwedstrijd georganiseerd door de Utrechtse Studentenzeilvereniging Histos (U.S. Histos). Het word ook wel de Studenten- Skûtsje Kortebaan Sprint (S-sks) genoemd. Bij deze wedstrijd worden er in Fryslân kortebaan wedstrijden gevaren door studenten in IFKS-wedstrijdschepen. In september 2014 is de wedstrijd voor het eerst georganiseerd.
Stichting De Opstekker
Mayday heeft sinds 2022 een samenwerking met de stichting. Het team is een bont gezelschap bestaande uit 15 enthousiaste jongeren met allemaal een passie voor de zeilsport. Een deel van het team is oud maydayer of nog actief bij Mayday.
Bekijk hier de website van stichting De Opstekker.
